To często zadawane pytanie, zarówno przez osoby które z ciekawości chcą poznać różnice pomiędzy tymi zawodami, jak i osoby poszukujące pomocy oraz informacji o rodzaju wsparcia jakie mogą uzyskać od konkretnych specjalistów.
Z mojego doświadczenia wynika, że niemal od razu pada następne pytanie – „no dobrze, to psycholog czy psychoterapeuta”?
W tym artykule postanowiłam więc opisać pokrótce każdy z tych trzech zawodów jednocześnie uwypuklając różnice i rodzaj pomocy jaki za sobą niosą.
PSYCHIATRA – to przede wszystkim lekarz, który po ukończeniu studiów medycznych podjął dalszą naukę specjalizacyjną w kierunku psychiatrii (łącznie 11 lat nauki) oraz pozytywnie zdał Państwowy Lekarski Egzamin Końcowy nadający mu jednocześnie prawo do wykonywania zawodu. Lekarz psychiatra diagnozuje i leczy zaburzenia oraz choroby psychiczne i jako jedyny z tych trzech zawodów
ma uprawnienia aby:
- wystawiać recepty na leki (farmakoterapia)
- wystawiać zwolnienia lekarskie (L4)
- wypisywać skierowania na dodatkowe badania lub do psychologa
W Polsce, aby udać się na wizytę do lekarza psychiatry w ramach Narodowego Funduszu Zdrowia, nie ma konieczności posiadania skierowania.
PSYCHOLOG – to osoba, która ukończyła studia magisterskie na kierunku psychologia, napisała pracę dyplomową oraz zdała pozytywnie egzamin końcowy z pięcioletniego nauczania (potocznie zwany obraną pracy magisterskiej). Zwieńczeniem procesu nauki jest otrzymanie Dyplomu Magistra Psychologii nadawanego przez uczelnię.
W ramach kompetencji zawodowych, psycholog może:
- zakupić i przeprowadzić badanie testami psychologicznymi oraz interpretować ich wyniki
- przeprowadzić diagnozę psychologiczną i wydać opinię
- udzielać pomocy psychologicznej (np. w rozwiązaniu jakiegoś problemu, może przeprowadzić trening asertywności, trening umiejętności społecznych czy relaksacji lub pokierować do odpowiedniego specjalisty)
Warto zwrócić uwagę.
W ramach nauczania studenci psychologii, około trzeciego roku studiów, wybierają tzw. specjalność, która wiąże się z poszerzaniem wiedzy z konkretnego obszaru np. psychologii zdrowia czy psychologii społecznej, jednak nie nadaje ona dodatkowych uprawnień zawodowych. Takie uprawnienia psycholog może nabyć w takcie studiów podyplomowych czyli musi posiadać wcześniej dyplom magistra. I tak na przykład psycholog transportu, jako jedyny, po ukończeniu studiów podyplomowych z psychologii transportu ma uprawnienia, wiedzę i umiejętności do przeprowadzania specjalistycznych badań kierowców i wydawania opinii na ich podstawie.
Psychologowie mogą również zrobić specjalizację (to coś innego niż specjalność wybierana w takcie studiów!). Aby nazywać się psychologiem klinicznym, osoba musi ukończyć 4-letnie studia podyplomowe z psychologii klinicznej, odbyć staże zawodowe na różnych oddziałach szpitalnych oraz zdać pozytywnie egzamin końcowy. W chwili obecnej, w Polsce, psychologia kliniczna jest jedyną dziedziną, w której psycholog może uzyskać specjalizację.
PSYCHOTERAPEUTA – aby się nim stać należy ukończyć podyplomowy kurs psychoterapii oraz zdać egzamin końcowy. Potwierdzeniem ukończenia nauki jest otrzymanie certyfikatu psychoterapeuty. W zależności od wybranej szkoły oraz nurtu psychoterapii, szkolenie trwa ok. 4 lata (wyjątkiem jest tu psychoanaliza, w której szkolenie trwa znacznie dłużej nawet do 7-8 lat). W takim szkoleniu mogą uczestniczyć osoby, które posiadają tytuł magistra z konkretnych dziedzin, zazwyczaj nauk społecznych, medycznych lub pokrewnych. Podczas szkolenia, kursant nabywa wiedzy dotyczącej powstawania różnych chorób i zaburzeń psychicznych oraz umiejętności i metod ich leczenia. Niezależnie od nurtu psychoterapii, postępy i praca kursantów jest nadzorowana przez starszych i bardziej doświadczonych kolegów (superwizorów).
Psychoterapia jest formą leczenia nastawioną na poznanie oraz modyfikację czynników, które doprowadziły do powstania zaburzenia oraz podtrzymują jego występowanie. Głównym celem psychoterapii jest długofalowa pomoc, nakierowana na nabywanie nowych umiejętności w przezwyciężaniu trudności psychicznych oraz zapobieganiu nawrotom zaburzenia w przyszłości.
Psychoterapeuta, w ramach kompetencji, ma uprawnienia do:
- przeprowadzania psychoterapii zaburzeń psychicznych takich jak: depresja, napady paniki, fobia społeczna, PTSD (syndrom stresu pourazowego), zaburzenia osobowości czy inne
W Polsce z psychoterapii można korzystać prywatnie lub w ramach Narodowego Funduszu Zdrowia w placówkach zajmujących się zdrowiem psychicznym.