Depresja to jedna z najczęściej występujących, jak również rozpoznawanych, chorób w grupie zaburzeń afektywnych (nastroju). Rozpowszechnianie wiedzy poprzez liczne naukowe publikacje jak i ujawnienie choroby przez osoby znane z życia publicznego (aktorów, piosenkarzy, scenarzystów i inne osobistości) przyczyniły się do zmniejszenia ogólnego piętna jakie niesie ze sobą choroba psychiczna. Tym samym spowodowały, iż zwiększyła się liczba osób szukających pomocy i zgłaszających się na leczenie z powodu depresji. To niezwykle istotne i pocieszające ponieważ Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) szacuje, że z powodu depresji cierpi 10-15% populacji światowej i jest jednym z czterech najpoważniejszych problemów zdrowia ogólnego ludzi. Dotyka dwa razy częściej kobiety niż mężczyzn.
Depresja jest bardzo podstępną chorobą ponieważ dotyczy obniżonego nastroju, który w różnych momentach życia dotyka każdego człowieka. Początkowo objawy przypominać mogą zwykłe rozdrażnienie i niechęć do wykonywania różnych czynności spowodowanych niepowodzeniami, aktualnie trudną sytuacją czy najzupełniej nienajlepszą ogólną kondycją organizmu (np. przeziębieniem). Objawy te stosunkowo szybko przemijają i osoba taka jest w stanie funkcjonować we wcześniejszy podobny dla siebie sposób, odczuwając zadowolenie i satysfakcję z podejmowanych działań. W przypadku osób cierpiących z powodu depresji stan taki utrzymuje się i pogłębia z czasem, wpływa również na sposób spostrzegania i odbierania samego siebie jak i świata zewnętrznego prowadząc tym samym do negatywnych konsekwencji w życiu prywatnym, zawodowym i społecznym tej osoby. Niezwykle ważnym jest więc możliwie szybkie zdiagnozowanie choroby aby zminimalizować negatywne skutki jej oddziaływania. Im szybciej zostanie wprowadzone prawidłowe leczenie tym łatwiej i szybciej osoba jest w stanie pokonać depresję i powrócić do satysfakcjonującego życia.
W zależności od długości trwania choroby, natężenia i siły objawów oraz skutków jakie za sobą pociągają, lekarz psychiatra może zdiagnozować depresję łagodną, umiarkowaną bądź ciężką. Główne objawy, które są podstawą diagnozy muszą utrzymywać się przez minimum 2 tygodnie.
Należą do nich:
wyraźne zmniejszenie dotychczasowej aktywności, również tej która przynosiła satysfakcję i zadowolenie (zauważalne również dla innych osób) chłód emocjonalny wyrażający się brakiem odczuwania i okazywania emocji na zdarzenia czy sytuacje, które zazwyczaj emocje wywołują
zaburzenia snu – zbyt wczesne przebudzanie się lub nadmierna senność
zdecydowanie gorsze samopoczucie i nastrój o porankach
wyraźny spadek łaknienia i związana z tym utrata masy ciała (ok. 5%) lub przeciwnie – nadmierne łaknienie i przybieranie masy ciała
spadek libido
Poza objawami somatycznymi (płynącymi z ciała) ważne są również:
utrata lub zaniechanie realizacji wszelkich zainteresowań
poczucie braku energii do działania lub nadmierna męczliwość
negatywna ocena własnej osoby, utrata zaufania i szacunku do siebie
często odczuwane nadmierne i nieuzasadnione poczucie winy lub wyrzutów sumienia
problemy z koncentracją uwagi, zmniejszona zdolność skupia się czy zmniejszona zdolność myślenia
pojawiają się myśli negatywistyczne/rezygnacyjne w stosunku do własnego życia, ogólna niechęć do życia, często nawracające myśli o śmierci lub samobójstwie
Efektywne leczenie depresji niemal zawsze odbywa się dwutorowo. Pierwszym torem jest leczenie farmakologiczne, które ma zmniejszyć występowanie negatywnych objawów somatycznych i poprawić funkcjonowanie neuroprzekaźników wpływających na nastrój (głównie serotoniny) i zdolność myślenia. W zależności od oceny stanu osoby chorej i rodzaju zdiagnozowanej depresji oraz innych przeciwskazań, lekarz psychiatra może zadecydować o niewłączaniu farmakoterapii do procesu leczenia. Drugim torem leczenia jest psychoterapia, tutaj szczególnie polecana jest psychoterapia poznawczo – behawioralna ze względu na przebadaną i udowodnioną empirycznie jej skuteczność działania w przezwyciężaniu depresji. Terapia ta skupia się na poznaniu i zrozumieniu przeżywanych emocji oraz tego jak wpływają one na myśli i w związku z tym na podejmowane zachowania. Głównym celem terapii jest zmodyfikowanie zniekształconego i negatywnego sposobu myślenia i działania na bardziej adaptacyjne oraz odbudowa i wzmocnienie obrazu własnej osoby.